Dane podstawowe:
Tytuł dzieła:
Święty Mikołaj, Hrubieszów
Autor:
Typ obiektu:
Kolekcja:
Opis:
Na wysokim prostokątnym drewnianym podobraziu zwieńczonym od góry łukiem nadwieszonym dla lepszego wprawienia ramy, ukazany został święty Mikołaj, a po jego obu stronach 12 scen z żywota. Święty ukazany jest w całej postaci, na wprost, w statycznej, hieratycznej pozie, z księgą z ozdobną oprawą z metalowymi okuciami w lewej dłoni, prawą wznosi nieznacznie przed sobą układając palce w geście błogosławieństwa. Ubrany jest w liturgiczne szaty biskupie: ciemnobłękitny sticharion, wzorzysty w wielobarwne owoce granatu i zakończony chwostami epitrachelion, z zawieszonym u pasa czerwonym epigonationem z wizerunkiem cherubina, polistaurion i omoforion, na którego białym tle zaznaczono nie tylko (co zwykłe) czarne krzyże, ale również czerwony roślinny deseń. Po obu stronach na wysokości jego głowy ukazano półfigury Chrystusa z księgą ewangelii i Matki Boskiej z omoforionem w dłoniach. Powyżej wyryty w gruncie i pociągnięty czerwienią napis z imieniem Mikołaja. Święty ukazany jest na podłodze wyłożonej czerwonymi płytkami, których krawędzie wyrysowane zostały zgodnie z zasadami perspektywy zbieżnej. Powyżej głębię przestrzeni zamyka neutralne tło z wyrytym ornamentem roślinnym w gruncie i pomalowanym na złoty kolor.
Narracja żywota i cudów świętego biegnie, choć niekonsekwentnie, od lewej do prawej w każdym kolejnym rzędzie, rozpoczynając od najwyższego. Są tu: Narodzenie, Oddanie na naukę, Wyświęcenie na biskupa, Wyświęcenie na diakona, Ukazanie się we śnie cesarzowi Konstantynowi, Ocalenie skazanego na ścięcie, Nawiedzenie trzech oskarżonych w więzieniu, Uratowanie tonącego, Uratowanie tonącej łodzi, Pogrzeb świętego, Uratowanie Bazylego z niewoli saraceńskiej, Translacja relikwii świętego z Miry do Bari. Nad każdą sceną na ramach zapisane zostały cyrylicą tytuły scen.
Ikona została wykonana przez profesjonalnego, tj. cechowego twórcę, znającego zarówno zasady malarstwa tradycyjnego, średniowiecznego, jak i rozwiązania nowożytne, zachodnie, łącząc je w jednolitą stylistycznie całość. Maluje temperą na desce, nakładając kolejne warstwy coraz jaśniejszej farby na ciemną podmalówkę, co widać w partii karnacji. Czyni to pewnie i umiejętnie, i choć widać dukt pędzla, zwłaszcza w największych rozświetleniach, to iluzja plastyczności ciała została oddana przekonywująco. Tę dychotomię można dostrzec również w sposobie ukazania szat świętego. Miękkość sticharionu imitują wyraźne jasne linie rozkładane chaotycznie na grzbietach draperii, podczas gdy polistaurion jest sztywny, a kształt wzoru krzyży zostaje nieznacznie zakłócony jedynie przy jednej z krawędzi fałdy poniżej księgi. Cechy nowożytne dominują w scenach narracyjnych. Tu malarz próbuje z różnym skutkiem oddać głębię przedstawień, stosując nowożytne techniki ukazywania trzeciego wymiaru na płaszczyźnie. Płytki podłogi niemal wszędzie wykreślane są zgodnie z perspektywą geometryczną, podobnie jak motywy architektoniczne, zwłaszcza te zamykające kompozycje z boku. W scenach pejzażowych można dostrzec wykorzystanie zasad perspektywy powietrznej, gdy nasycone barwy istnieją tylko na pierwszym planie, na dalszych zaś znikają, zastąpione różnymi odcieniami szarości.
Narracja żywota i cudów świętego biegnie, choć niekonsekwentnie, od lewej do prawej w każdym kolejnym rzędzie, rozpoczynając od najwyższego. Są tu: Narodzenie, Oddanie na naukę, Wyświęcenie na biskupa, Wyświęcenie na diakona, Ukazanie się we śnie cesarzowi Konstantynowi, Ocalenie skazanego na ścięcie, Nawiedzenie trzech oskarżonych w więzieniu, Uratowanie tonącego, Uratowanie tonącej łodzi, Pogrzeb świętego, Uratowanie Bazylego z niewoli saraceńskiej, Translacja relikwii świętego z Miry do Bari. Nad każdą sceną na ramach zapisane zostały cyrylicą tytuły scen.
Ikona została wykonana przez profesjonalnego, tj. cechowego twórcę, znającego zarówno zasady malarstwa tradycyjnego, średniowiecznego, jak i rozwiązania nowożytne, zachodnie, łącząc je w jednolitą stylistycznie całość. Maluje temperą na desce, nakładając kolejne warstwy coraz jaśniejszej farby na ciemną podmalówkę, co widać w partii karnacji. Czyni to pewnie i umiejętnie, i choć widać dukt pędzla, zwłaszcza w największych rozświetleniach, to iluzja plastyczności ciała została oddana przekonywująco. Tę dychotomię można dostrzec również w sposobie ukazania szat świętego. Miękkość sticharionu imitują wyraźne jasne linie rozkładane chaotycznie na grzbietach draperii, podczas gdy polistaurion jest sztywny, a kształt wzoru krzyży zostaje nieznacznie zakłócony jedynie przy jednej z krawędzi fałdy poniżej księgi. Cechy nowożytne dominują w scenach narracyjnych. Tu malarz próbuje z różnym skutkiem oddać głębię przedstawień, stosując nowożytne techniki ukazywania trzeciego wymiaru na płaszczyźnie. Płytki podłogi niemal wszędzie wykreślane są zgodnie z perspektywą geometryczną, podobnie jak motywy architektoniczne, zwłaszcza te zamykające kompozycje z boku. W scenach pejzażowych można dostrzec wykorzystanie zasad perspektywy powietrznej, gdy nasycone barwy istnieją tylko na pierwszym planie, na dalszych zaś znikają, zastąpione różnymi odcieniami szarości.
Technika i materiał:
Cechy fizyczne główne:
Materiał:
Wymiary:
120x80 cm
Pochodzenie::
Postaci, obiekty, artefakty:
Typy postaci/obiektu:
Typy postaci/obiektów towarzyszące:
Dane właścicielskie:
Instytucja przechowywująca:
Historia pochodzenia:
Ikona od początku w obecnej świątyni, pochodzi ze starszej, drewnianej, nieistniejącej.
Informacje o rekordzie:
Ostatnia modyfikacja:
04 czerwiec
2024 r.
Numer identyfikacyjny:
200