Dane podstawowe:
Tytuł dzieła:
Dzwonek pasterski, Silica
Autor:
Typ obiektu:
Technika i materiał:
Kolekcja:
Opis:
Dzwonek z blachy stalowej, mosiądzowanej, z kabłąkowatym uchem-zawieszką. Serce zawieszone jest na skórzanym łączniku. Widziany z przodu, dzwonek ma kształt wydłużonego, odwróconego trapezu.Dzwonek pasterski z blachy stalowej grubości ok. 1 mm, uchem - zawieszką mosiądzowany Płaszcz (skorupa) dzwonka wykonana jest z prostokątnego płata stalowej blachy grubości ok. 1 mm i wymiarach 12x20,5 cm. Dokładnie w połowie dłuższych boków, przy ich krawędziach, w odstępach ok.0,5cm zrobione zostały po 2 nacięcia o długości (głębokości) ok. ),5 cm. Następnie, w specjalnym zagłębieniu w powierzchni solidnego, drewnianego pniaka, blacha została wykuta na zimno tak, że boczne krawędzie zostały podgięte do góry, tym bardziej, im bliżej krótszych : górnej i dolnej krawędzi, które uformowane zostały w dwa półokręgi. Po zgięciu tak uformowanej blachy na pól i przygięciu obydwu połówek, ich krawędzie boczne częściowo pozachodziły nawzajem za siebie i w tych miejscach zostały połączone dwoma parami nitów z odpowiednio uciętych gwoździ. Dolne, półokrągło wygięte krawędzie blachy utworzyły pełny, zamknięty okrąg o śred. 6 cm. tzw. gardło dzwonka. Na rogu kowadła zostały dokładnie zaklepane, zakute dwa sterczące dotychczas kawałeczki blachy, pozostałość po czterech nacięciach i uformowaniu skorupy (płaszcza) dzwonka. W grzbiecie skorupy zostały przebite w odległości 5,5 cm od siebie dwa otwory na zamocowanie zawieszki - ucha dzwonka. Wykonane zostało ono ze stalowego, wykutego na gorąco graniastego trzpienia, wygiętego w półokrągły kabłąk o dwóch szpiczastych końcówkach krótszej i wyraźnie dłuższej. Kabłąk ucha wbity został ostrymi końcami w otwory w płaszczu (skorupie), tak, aby maksymalnie szczelnie i dokładnie zasklepić te otwory. Kolejnym etapem było pokrycie wewnątrz i na zewnątrz powłoką z mosiądzu całego płaszcza (skorupy) wraz z uchem. W tym celu do wnętrza dzwonka włożona została odpowiednia porcja drobnego, mosiężnego złomu, między innymi łuski po nabojach, dobrana do rozmiaru dzwonka. Następnie skorupa zawinięta została w papier gazetowy, przy czym wskazane jest aby nie tworzyć, zwłaszcza na uchu, zbyt grubej, nieregularnej warstwy papieru, co praktycznie okazuje się wyjątkowo trudne do spełnienia. Tak owinięte i szczelnie oblepione gliną skorupy, po jej wyschnięciu układane są na palenisku kowalskim, gdzie w wysokiej temperaturze roztopiony mosiądz rozlewa się po całej powierzchni skorupy w miejsce spopielonego papieru Ten proces wykonawca określa jako "wypalanie dzwonków:".
Dokładność, równomierność pokrycia całej skorupy mosiądzem zależy przede wszystkim od dokładności, dbałości w owinięciu jej papierem. Jednak prawie nieuchronnym jest, że w niektórych miejscach, głownie na uchu trudno jest zachować równomierną, cienką warstwę papieru, Powoduje to powstawanie w tych miejscach zgrubień i nadlewek mosiądzu, czego przykładem jest również prezentowany tu dzwonek. Nadlewki te usunąć, a przynajmniej częściowo zredukować, można przez ich spiłowywanie i szlifowanie. Serce dzwonka wykute jest z dużego gwoździa w formę długiego, cienkiego, graniastego trzpienia zakończonego zgrubieniem przechodzącym w nieforemną, graniastą "kulkę". Przeciwległy, cieńszy i ostry koniec tego trzpienia przewleczony i zagięty jest w otworku niewielkiego, złożonego na pół kawałeczka skórki, który stanowi ruchomy łącznik z właściwą zawieszką serca. Jest nią dłuższe ramię ucha, tak zwana szubieniczka, na którą nawleczony zostaje skórzany łącznik, a szubieniczka przygięta zostaje do sklepienia skorupy, tak aby się z nią nie stykała, podobnie jak i z drugim, krótszym ramieniem ucha. Ostatnią czynnością bywa spiłowywanie i szlifowanie nadlewek i nierówności mosiądzowanych powierzchni.
Dokładność, równomierność pokrycia całej skorupy mosiądzem zależy przede wszystkim od dokładności, dbałości w owinięciu jej papierem. Jednak prawie nieuchronnym jest, że w niektórych miejscach, głownie na uchu trudno jest zachować równomierną, cienką warstwę papieru, Powoduje to powstawanie w tych miejscach zgrubień i nadlewek mosiądzu, czego przykładem jest również prezentowany tu dzwonek. Nadlewki te usunąć, a przynajmniej częściowo zredukować, można przez ich spiłowywanie i szlifowanie. Serce dzwonka wykute jest z dużego gwoździa w formę długiego, cienkiego, graniastego trzpienia zakończonego zgrubieniem przechodzącym w nieforemną, graniastą "kulkę". Przeciwległy, cieńszy i ostry koniec tego trzpienia przewleczony i zagięty jest w otworku niewielkiego, złożonego na pół kawałeczka skórki, który stanowi ruchomy łącznik z właściwą zawieszką serca. Jest nią dłuższe ramię ucha, tak zwana szubieniczka, na którą nawleczony zostaje skórzany łącznik, a szubieniczka przygięta zostaje do sklepienia skorupy, tak aby się z nią nie stykała, podobnie jak i z drugim, krótszym ramieniem ucha. Ostatnią czynnością bywa spiłowywanie i szlifowanie nadlewek i nierówności mosiądzowanych powierzchni.
Technika i materiał:
Informacje o autorze:
Autor:
Data urodzenia:
XX w.
Informacje o autorze:
Jaroslav Bastyur, lat ok. 60, Rom, kowal - dzwonkarz, co najmniej z trzeciego pokolenia kowali, zam. we wsi Silica na Słowacji.
Dane właścicielskie:
Właściciel:
Instytucja przechowywująca:
Data pozyskania zbiorów:
2015 r.
XXI w.
Informacje o rekordzie:
Ostatnia modyfikacja:
22 lipiec
2024 r.
Numer identyfikacyjny:
241